ΟΙ ΕΛΑΙΩΝΕΣ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΒΟΥΡΔΟΥΝΗ

Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

Σελ. 431, Ιούνιος 2016

     Το πρώτο βιβλίο της Ι. Βουρδούνη, σας παρουσιάζω σήμερα. Είναι ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα, που σε τίποτα δε θυμίζει πρωτόλειο και ήδη απολαμβάνει την αποδοχή του αναγνωστικού κοινού.

     Ο Ιάκωβος Καλλέργης, γιατρός στο νοσοκομείο της Κέρκυρας, είναι πατέρας πέντε παιδιών κι απολαμβάνει ένα πετυχημένο γάμο. Ένα γάμο που όμως δεν έγινε αποδεκτός από τον πατέρα του, λόγω της καταγωγής της συζύγου Θοδώρας. Η Θοδώρα που αρχικά ονομαζόταν Σόνια, είναι το παιδί μιας οικογένειας Ρομά. Έφτασε στο νησί σαν μέλος του θιάσου ενός τσίρκου. «Εκείνη ακριβώς τη στιγμή, κάπου ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, στην αλήθεια και το ψέμα, στη λογική και την τρέλα, κάπου εκεί ανάμεσα την είδε. Ήταν πάνω σε μια μαύρη ουγγαρέζικη φοράδα, αντάξια της δικιάς της ομορφιάς, με τα μαύρα μακριά μαλλιά της να γλιστράνε πάνω στα καπούλια του αλόγου και τα μακριά της πόδια ν’ ανταγωνίζονται σε ομορφιά και δύναμη αυτά του ζώου… Εκείνη τη μέρα κάηκε ο Ιάκωβος». Την ίδια μέρα, η Σόνια έπαθε ένα σοβαρό ατύχημα. Ήταν αδύνατο να ακολουθήσει το τσίρκο κι έμεινε στο νησί. Ο Ιάκωβος την περιέθαλψε στο νοσοκομείο κι ένα χρόνο μετά απόκτησαν τα πρώτα τους παιδιά. Τους δίδυμους Σάββα και Βαλάντη. Ακολούθησαν η Ασπασία, ο Άρης κι ο Αργύρης, που γεννήθηκε κωφάλαλος. Αυτός αφηγείται την ιστορία της οικογένειάς του!

     Την 1^η Νοεμβρίου 1940, οι Ιταλοί χρησιμοποιώντας σαν ορμητήριο τα κοντινά αεροδρόμια που κατασκεύασαν στην Αλβανία, βομβαρδίζουν ανηλεώς την Κέρκυρα. Η Θοδώρα με τα τρία από τα πέντε παιδιά της, προσπαθούν να σωθούν στο υπόγειο του αρχοντικού τους. Ο πατέρας και η Ασπασία, που είναι και αυτή γιατρός, βρίσκονται στο νοσοκομείο, για να περιθάλψουν τους τραυματίες που φτάνουν εκεί με κάθε μέσο. Ο μόνος που λείπει είναι ο 17χρονος Άρης. Παρά τις συμβουλές των αδερφών και της μητέρας του να μην απομακρυνθεί από το σπίτι. Μέσα στην αναταραχή των βομβαρδισμών, η Θοδώρα εγκαταλείπει το καταφύγιο για να τον βρει, με κίνδυνο της ζωής της. «Τον αδερφό μου πολλές φορές τον μίσησα-ναι, τον μίσησα κι ας ήμουνα παιδί-εκείνη τη μέρα όμως τον σκότωσα μέσα μου για πρώτη φορά. Τον σκότωσα όταν είδα τα ξυπόλητα πόδια της μάνας μου να ξεκολλάνε απ’ το τελευταίο σκαλοπάτι και να βγαίνουν γυμνά έξω, στην κόλαση. Για ποιόν; Για χάρη αυτού που από την πρώτη μέρα που άνοιξε τα μάτια του μας μίσησε όλους, τη μάνα, τον πατέρα, τους δίδυμους, την Ασπασία, ακόμη κι εμένα, πριν καν γεννηθώ».

     Η ιταλική κατοχή του νησιού και η γερμανική στη συνέχεια, σε συνδυασμό με τον χαρακτήρα του Άρη και την «οργή και το μίσος που νιώθει για την οικογένειά του», θα ανατρέψει τις ζωές όλων των μελών της οικογένειας Καλλέργη και θα τους αναγκάσει να χωριστούν και να σκορπιστούν σε όλη την Ελλάδα, αλλά και τη Γερμανία.

     Όπως γράφω και στην αρχή, το μυθιστόρημα είναι καλογραμμένο, με γλαφυρή γλώσσα και περιγραφές κινηματογραφικές που δημιουργούν στον αναγνώστη ολοζώντανες εικόνες. Το ιστορικό υπόβαθρο, που παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του μύθου του βιβλίου, είναι προσεγμένο κι αντικειμενικό. Τέλος, οι χαρακτήρες είναι στέρεα δομημένοι και οι πράξεις τους, ακόμα κι όταν υπερβαίνουν την αναμενόμενη συμπεριφορά, είναι επαρκώς «αιτιολογημένες» από τις καταστάσεις στις οποίες ακούσια ή εκούσια εμπλέκονται.

     Και για όσους αναρωτιούνται αν υπάρχουν ελαιώνες στο Βερολίνο: «Μισόκλεισα τα μάτια μου και είπα από μέσα μου: Δεν είσαι εδώ, δεν είσαι εδώ γιατί η ψυχή σου αλητεύει ακόμη στις κατάφυτες πλαγιές της Κέρκυρας. Κι ήταν αλήθεια. Οι πρώτες ηλιαχτίδες της ανατολής, που φωτίζανε τις γκρίζες στολές των κρατούμενων, αντανακλούσανε στα μάτια μου το ασημένιο χρώμα των ελαιόδεντρων, κι όπως τα άψυχα κορμιά του στρατοπέδου υπάκουαν συγχρονισμένα στις εντολές των Γερμανών αξιωματικών, έβλεπα μπροστά μου τον άνεμο, σαν θεϊκό χάδι, να στροβιλίζεται στους ελαιώνες του Βερολίνου».

     Το μυθιστόρημα της Ι. Βουρδούνη, είναι εξαιρετική αναγνωστική επιλογή και αν η συνέχεια είναι ανάλογη, θα μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι ο ελληνικός λογοτεχνικός κόσμος, κέρδισε μια πολύ καλή συγγραφέα.