Η ΜΑΜΗ ΤΟΥ ΧΑΡΕΜΙΟΥ

ROBERTA RICH

Μετάφραση ΕΦΗ ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗ

Εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ

Σελ. 377, Φεβρουάριος 2015

     Τη «συνέχεια» του βιβλίου «Η Μαμή Της Βενετίας», σας παρουσιάζω σήμερα.

     Η Χάνα και ο Ισαάκ Λεβί, μετά τις περιπέτειες που πέρασαν στη Βενετία και τη Μάλτα, αποφασίζουν το 1578 να εγκατασταθούν στην Κωνσταντινούπολη. Στην Οθωμανική αυτοκρατορία, σε αντίθεση με τη χριστιανική Ευρώπη, υπάρχει πλήρης ανεξιθρησκία. Αν πληρώνεις κανονικά τους φόρους που σου αναλογούν, τον σουλτάνο δεν τον νοιάζει ποιόν Θεό πιστεύεις. «Η Κωνσταντινούπολη ήταν η αρχή μιας νέας ζωής για τη Χάνα και τον Ισαάκ. Είχαν χρησιμοποιήσει τα δουκάτα που είχε φέρει η Χάνα από τη Βενετία για να αγοράσουν το καινούριο τους σπίτι. Σ’ αυτή την πόλη, οι Εβραίοι μπορούσαν να έχουν ιδιοκτησίες στην κατοχή τους. Και ήταν ακόμα πιο εκπληκτικό το γεγονός ότι ο Οθωμανικός Νόμος επέτρεπε στις παντρεμένες γυναίκες να έχουν τη δική τους περιουσία».

     Ο Ισαάκ ασχολείται με τη σηροτροφία και το εμπόριο μεταξωτών υφασμάτων, ενώ η τέχνη της Χάνα γίνεται γνωστή στην Πόλη και συχνά καλείται στο παλάτι του σουλτάνου Μουράτ Γ!, για να βοηθήσει στις δύσκολες περιπτώσεις που προέκυπταν στο χαρέμι.

     Ένα βράδυ καλείται στο παλάτι (αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως Τοπ Καπί) από τη Βαλιντέ Νουρμπανού, τη Βασιλομήτορα. (Που σύμφωνα με ορισμένους βιογράφους, ήταν κόρη Ενετών ευγενών που ζούσαν στην Πάρο). Αυτή της αναθέτει εμπιστευτικά το καθήκον να διαπιστώσει την παρθενία μιας μικρής και όμορφης Εβραίας χωριατοπούλας, της Λεία. Την Λεία είχαν απαγάγει οι γνωστοί για την κτηνωδία τους Γιουρούκοι από το χωριό της, το οποίο λεηλάτησαν και κατέστρεψαν,, αφού πρώτα δολοφόνησαν όλους σχεδόν τους κατοίκους. Στη συνέχεια πουλήθηκε σε Άραβες σωματέμπορους που τη μετέφεραν σε σκλαβοπάζαρο της Κωνσταντινούπολης. Εκεί την είδε ο Αρχιευνούχος, που την αγόρασε για το χαρέμι-το οποίο σε κάποιες περιόδους είχε μέχρι 1200!! κορίτσια. Η Λεία τράβηξε την προσοχή του σουλτάνου και η βαλιντέ είδε με καλό μάτι το ενδιαφέρον αυτό. Ο Μουράτ Γ! που τότε ήταν 32 χρονών θεωρούνταν μεσήλικος σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής (οι 50ρηδες ήταν ήδη… γέροι). Είχε νόμιμη σύζυγο τη Σαφιγιέ. Αυτή του είχε δώσει ένα γιο, τον Μεχμέτ (Μωάμεθ) Γ!, του οποίου η υγεία ήταν ασταθής. Η ανάγκη για έναν ακόμη-ή και περισσότερους πρίγκιπες- ήταν επιτακτική. Αλλά η Σαφιγιέ είχε άσχημες εγκυμοσύνες και δεν μπορούσε να προσφέρει τον επόμενο πρίγκιπα. Από την άλλη η βαλιντέ ήταν πεπεισμένη ότι η Σαφιγιέ είχε δεμένο με μάγια τον Μουράτ και γι’ αυτό δεν ενδιαφέρονταν, ούτε μπορούσε να «λειτουργήσει» με άλλες γυναίκες, οπότε έκανε ότι περνούσε από το χέρι της, για να διατηρήσει αυτό το ενδιαφέρον.

     Η Χάνα λυπήθηκε αυτό το ομόθρησκό της κορίτσι που αν δεν ήταν παρθένα θα διώχνονταν από το χαρέμι και θα κατέληγε στα χειρότερα πορνεία του λιμανιού και διαβεβαιώνει ότι ήταν ανέγγιχτη-ενώ δεν ήταν-θέτοντας σε κίνδυνο όχι μόνο τη δική της ζωή, αλλά και τη ζωή της οικογένειάς της. Να αναφέρω εδώ ένα ενδιαφέρον στοιχείο. Ο Μουράτ σε κάποια στιγμή «ξεμπλόκαρε» και έγινε πατέρας 28! παιδιών, 19 από τα οποία δολοφονήθηκαν από τον γιο του Μεχμέτ, μόλις ανέλαβε την εξουσία (κάτι που αποτελούσε συνηθισμένη πρακτική τόσο στη Βυζαντινή όσο και την Οθωμανική αυτοκρατορία). Επίσης δολοφονήθηκαν και 12 έγκυες «οδαλίσκες», που κυοφορούσαν τα παιδιά του πατέρα του δηλ. ετεροθαλή αδέλφια του.

     Πολύ καλό βιβλίο, που αν και αποτελεί συνέχεια άλλου, διαβάζεται και αυτόνομα. Δεν είναι απαραίτητο ο αναγνώστης να έχει διαβάσει το πρώτο. Απλώς θα κατανοήσει καλύτερα κάποιες λεπτομέρειες που όμως δεν είναι σημαντικές. Μέσα από την εξέλιξη του μύθου, δίνει πολλές λεπτομέρειες για τη ζωή στο χαρέμι, τις σχέσεις εξουσίας που αναπτύσσονταν,  και τις ίντριγκες και συνωμοσίες που εξυφαίνονταν. Είναι ακόμη πλούσιο σε λεπτομέρειες για τη ζωή στο παλάτι και περιλαμβάνει ολοζώντανες περιγραφές της Πόλης, που δίνουν την αίσθηση στον αναγνώστη ότι βρίσκεται εκεί: στο κέντρο του κόσμου.