27 Οκτ 2011

Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΤΟΛΗ ΣΤΗ ΝΑΦΘΑΛΙΝΗ


ΕΠΙΒΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΟΣΙΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΣΤΡΑΤΟΣ ΔΟΡΔΑΝΑΣ
Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Σελ. 526, Μάιος 2011

     Όπως είχα προαναγγείλει, σας παρουσιάζω μια ακόμη ιστορική μελέτη, που αφορά την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα.
     Τον Οκτώβριο του 1940, ο ελληνικός λαός, παραμερίζοντας τις όποιες διαφορές υπήρχαν, με μοναδική αυταπάρνηση και γενναιότητα, αντιστάθηκε με μεγάλη επιτυχία στην ιταλική επίθεση. Μερικούς μήνες αργότερα, ο καταταλαιπωρημένος από τον πολύμηνο πόλεμο ελληνικός στρατός, δεν άντεξε στην επίθεση της τρομακτικής πολεμικής μηχανής του Χίτλερ και αυτό που δεν μπόρεσε να πετύχει η Ιταλία, το κατόρθωσε η Γερμανία. Σε ελάχιστο χρόνο, ολόκληρη η ελληνική επικράτεια βρέθηκε υπό γερμανική (και σε ορισμένες περιπτώσεις ιταλική και βουλγαρική) κατοχή.
      Εκτός από την αντίσταση όμως, που μετά το αρχικό μούδιασμα ξεκίνησε αμέσως, στην Ελλάδα όπως και "Σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη η συνεργασία με τον κατακτητή άγγιξε τελικά κάθε έκφανση της δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας: επιχειρήσεις και οικονομικοί παράγοντες σύναψαν συμβόλαια και ανέλαβαν εργολαβίες, υποβοηθώντας την πολεμική προσπάθεια του εχθρού. Κρατικοί λειτουργοί μετατράπηκαν σε πειθήνια όργανα των γερμανικών και ιταλικών στρατιωτικών αρχών, στην καλύτερη περίπτωση επειδή ευελπιστούσαν ότι θα μετρίαζαν τα δεινά της Κατοχής. Χιλιάδες ιδιώτες υπηρέτησαν τη νέα κατάσταση σε βάρος των συμπατριωτών τους ως διερμηνείς, πράκτορες, καταδότες, μαυραγορίτες, μεσεγγυούχοι εβραϊκών επιχειρήσεων, στοχεύοντας πρωτίστως στο προσωπικό κέρδος. Δημοσιογράφοι και λογοτέχνες χρησιμοποίησαν την πένα τους για να υποστηρίξουν τον πόλεμο εναντίον των εχθρών του Γ! Ράιχ. Κοντά σ' αυτούς χιλιάδες άλλοι δέχτηκαν να ντυθούν με γερμανική στολή στον αγώνα που διεξήγαγε ο "ευρωπαϊκός πολιτισμός" εναντίον της "ασιατικής βαρβαρότητας", σε μια σύγκρουση του φασισμού με τον κομμουνισμό".
     Τι συνέβη όμως σε όλους αυτούς μετά τη λήξη της Κατοχής; "Ποια στάση έλαβε η ελεύθερη πλέον πολιτεία ενώπιον του μείζονος δοσιλογικού φαινομένου, σε μια προσπάθεια όχι μόνο να αποκαταστήσει το κράτος δικαίου, κολάζοντας τις πράξεις που θα αποδεικνύονταν εθνικά ανακόλουθες, αλλά ταυτόχρονα μέσω ακριβώς της "τυφλής" δικαιοσύνης να αποδοκιμάσει μια δια παντός τέτοιου είδους συμπεριφορές και να τις τοποθετήσει οριστικά στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας;" Σε αυτό το ερώτημα και άλλα παρεμφερή που αναφύονται στην πορεία, προσπαθεί να απαντήσει με την ιστορική αυτή μελέτη ο Σ. Δορδανάς. Μέσω της έρευνας που έκανε, η απάντησή του είναι ότι οι δοσίλογοι δεν τιμωρήθηκαν όσο απαιτούσε όχι μόνο το κοινό περί δικαίου αίσθημα, αλλά και οι Συντακτικές Πράξεις, που προέβλεπαν τη μεταχείρισή τους. Σ' αυτή τη μάλλον μοναδική στην Ευρώπη ατιμωρησία, οδήγησε το ξέσπασμα του Εμφυλίου και ο "κομουνιστικός κίνδυνος". Οι δοσίλογοι αίφνης, αυτοχαρακτηρίστηκαν "εθνικόφρονες" και "κομμουνιστοφάγοι", έθεσαν εαυτόν στην "υπηρεσία της πατρίδας", κατατάχθηκαν στις τάξεις του εθνικού στρατού και σε συνδυασμό με νομικά τερτίπια και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της εποχής, κατάφεραν να γλιτώσουν την καταδίκη σε θάνατο και σε πολυετή φυλάκιση, όπως ο νόμος προέβλεπε και το αίμα των θυμάτων τους απαιτούσε. "Οι περισσότεροι είχαν καταφέρει να βγουν στις αρχές της δεκαετίας του '50".
     Η μελέτη, προϊόν εξαντλητικής έρευνας (σε αρχεία εφημερίδων, του ΓΕΣ, υπηρεσιών, δικαστηρίων, ιδρυμάτων, ιδιωτών-ενίοτε υπό αντίξοες συνθήκες και σε "εχθρικό κλίμα"), προσωπικών συνεντεύξεων και εκτενούς βιβλιογραφίας, "φέρνει στην επιφάνεια μια, στην κυριολεξία, σκοτεινή πλευρά της μεταπολεμικής ιστορίας της Ελλάδας". Κι επειδή οι εξελίξεις του τότε, αντανακλούν στο σήμερα, η μελέτη πρέπει να τύχει της προσοχής κάθε σκεπτόμενου πολίτη, αφού εκτός του ότι θα λύσει απορίες, θα προσφέρει "τροφή" για σκέψη και περαιτέρω προβληματισμό στα της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας (ή μήπως τραγωδίας;).
     Ο Στράτος Δορδανάς είναι Λέκτορα Ιστορίας στο Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα, εστιάζονται στη μελέτη των σχέσεων της Γερμανίας με τις βαλκανικές χώρες. Ειδικεύεται στην πολιτική-διπλωματική και κοινωνική ιστορία, στη μελέτη των πολεμικών συρράξεων και των εμφύλιων συγκρούσεων, με σημεία αναφοράς τους δύο παγκόσμιους πολέμους.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου